Een ectoparasiet is een parasiet die op de oppervlakte van dieren leeft.
De belangrijkste bij de hond en de kat zijn vlooien en teken maar ook luizen, mijten en bepaalde larven kunnen aanwezig zijn.
Pas op uzelf en uw hond!
Bron: Merial B.V.; Faculteit Diergeneeskunde
Algemeen:
Er zijn vele soorten teken waarvan er in de Benelux slechts een aantal belangrijk zijn. Ze behoren tot de zogenaamde harde teken (Ixodae) die een rugschildje bezitten. De gewone algemeen voorkomende teek, is de Ixodes ricinus. Soorten uit Zuid-Europa, zoals de Rhipicephalus sanguineus, kunnen met een vakantiebezoek aan deze landen worden meegenomen en kunnen zich daarna in ons klimaat alleen binnenshuis of in kennels handhaven. Een andere teek die wel eens meegenomen wordt uit Zuid-Europa, de Dermacentor reticularis komt ook van nature in Zuid België
voor.
De activiteit van teken hangt samen met het klimaat. Het voorjaar en de herfst zijn bekende risicoperiodes voor het oplopen van besmettingen met teken. Teken (vnl. de "zachte") zijn in stedelijke gebieden ook gedurende de winter actief omdat onze huisdieren in een verwarmde omgeving verblijven.
Levenswijze:
Teken en hun onvolwassen stadia (larven en nymphen) hechten zich op bladeren en gewas en wachten tot hun gastheer passeert. Op dat moment laten ze zich op hun gastheer vallen en grijpen zich met hun klauwtjes vast. Teken kunnen diverse gastheren gebruiken, bijvoorbeeld: honden, katten, paarden, runderen, en knaagdieren. Ook kunnen ze zich aan de mens vasthechten.
Bloedmaaltijd van de teek:
De voorkeursplaatsen voor de aanhechting van de teek bij hond en kat zijn de kop, de voorborst en de flanken. De bloedmaaltijd kan 2 tot 25 dagen duren waarna de teek van de gastheer valt om met de volgende fase van zijn levenscyclus te beginnen.
De huidbeschadiging:
Het zich in de huid vastzetten van de teek geeft vaak jeuk en irritatie. Zelfs na het loslaten van de teek kan er zich gedurende enige tijd een verdikking en ontsteking van de huid voordoen.
Door teken overgebrachte ziekten:
Wereldwijd zijn teken verantwoordelijk voor het overbrengen van vele ziekten. In de Benelux is de belangrijkste ziekte die door teken wordt overgebracht, de Ziekte van Lyme. Deze wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze ziekte is voornamelijk gevaarlijk voor de mens.
In het Middellandse Zee gebied zijn ook andere ziekten van belang welke met name ook een risico voor de hond betekenen. Een voorbeeld hiervan is Babesiose, veroorzaakt door een ééncellige parasiet (Babesia canis).
Overdracht van ziekten vindt doorgaans pas 48 uur na het aanhechten plaats.
Bestrijding van teken:
Zorg voor een regelmatige inspectie van de dieren op de aanwezigheid van teken. Zelfs bij het gebruik van middelen tegen teken kunnen bij inspectie levende teken op het dier gevonden worden, aangezien het afdoden van de teek enige tijd in beslag kan nemen.
De verwijdering van teken moet op de juiste wijze gebeuren anders wordt het risico op ziekte-overdracht vergroot. Ook kan bij een onjuiste verwijdering van de teek de zuigsnuit afbreken en in de huid vast blijven zitten, wat een plaatselijke ontsteking van de huid kan geven.
Overige feiten
Teken die besmet zijn met de Borrelia-bacterie (veroorzaker van de Ziekte van Lyme) zijn iets zwaarder en actiever dan teken die niet besmet zijn met de verwekker, ze hebben een iets hoger vetgehalte en kunnen langer overleven onder droge omstandigheden. De kans om door een besmette teek te worden gebeten kan hierdoor ook toegenomen zijn. Dit is gebleken uit onderzoek van de Universiteit Wageningen.
In het onderzoek wordt gepleit voor meer onderzoek naar het mogelijk gunstige effect van begrazing van bossen en duinen. Het voorkomen van tekenbeten, bij hond en mens, is nog steeds enorm belangrijk. Bij de hond zijn daar de anti-tekenmiddelen voor op de hond, mensen dienen zich te beschermen met bijvoorbeeld lange broeken en DEET. Ziet u toch een teek dan is het belangrijk deze zo snel mogelijk te verwijderen met een tekenhaakje of tekentang, probeer niet met uw blote vingers of met alcohol de teek te verwijderen!
Meer informatie
Meer informatie over teken en de bestrijding ervan vindt u op:
- ESCCAP, u vindt hier tevens informatie over nog veel meer andere parasieten bij huisdieren.
- Tekenradar.nl, u vindt hier ook informatie voor als uzelf bent gebeten door een teek.
- MSD Animal health.
Ongewenste gasten!
Bron: Merial B.V.
Algemeen:
Vlooien zijn vleugelloze insecten. De meeste huisdiereneigenaren hebben wel eens één of meerdere vlooien aangetroffen bij hun hond of kat. Vlooien zijn 1,5 tot 6 mm grote bruine insecten met lange krachtige springpoten waarmee ze wel sprongen van 30 cm hoog kunnen maken. Wereldwijd zijn er wel 200 soorten vlooien, maar bij de hond en de kat zien we maar 3 verschillende soorten, waarvan de kattenvlo in het merendeel van de gevallen bij de hond en de kat wordt gevonden.
Gedrag op de gastheer:
Volwassen vlooien verblijven voornamelijk op hun gastheer. Kat en Hond zijn belangrijke gastheren maar er zijn vele andere zoogdieren (ook in het wild levende, zoals vossen en knaagdieren) die geschikt zijn als gastheer.
Door de mogelijkheid van de vlo om op te springen vinden ze gemakkelijke een gastheer of verhuizen ze gemakkelijk van de ene naar de andere gastheer. Met hun afgeplatte lichaam kunnen ze zich snel en zonder moeite tussen de haren door bewegen. De volwassen vlo voedt zich met bloed van de gastheer. Hij zuigt met zijn zuigsnuit het bloed op waarbij de bloedstolling wordt voorkomen door het speeksel van de vlo. Een volwassen vlo kan tot 15 maal zijn eigen gewicht aan bloed per dag opnemen.
Levenscyclus:
Het volwassen stadium van het leven van de vlo speelt zich af op de gastheer (uw hond of kat). De eieren die de volwassen vrouwtjes vlo legt (gemiddeld zo'n 2700 tijdens haar leven) vallen op de vloer en ontwikkelen zich waarna er een larve uitkomt. Deze larve groeit verder en voedt zich met allerlei natuurlijk materiaal en de ontlasting van de volwassen vlooien in zijn omgeving. Als de larve uitgegroeid is, verpopt hij zich en komt als een vlo na enige tijd uit de cocon. De nieuw uitgekomen vlo is dan klaar om zijn gastheer te bespringen voor zijn eerste bloedmaaltijd.
Normaliter duurt deze levenscyclus 3 tot 4 weken. Als de omstandigheden voor de vlo minder gunstig zijn kan de vlo in de cocon blijven wachten (dit kan soms wel een half jaar duren) en er onder invloed van bepaalde prikkels uitkruipen. Dit kan bijvoorbeeld de terugkomst van het huisdier of de eigenaar zijn na een vakantie.
Problemen door vlooien:
Het bijten van de vlo geeft op de plaats van de beet een rood bultje dat de jeuk veroorzaakt. De hond of kat bijt, krabt en likt deze plaatsen waardoor soms nog meet huidirritatie ontstaat en soms veel onrust bij het dier wordt veroorzaakt.
De volwassen vlooien kunnen drager zijn van de lintworm waardoor de hond of kat zich hiermee kan besmetten bij het oplikken van de vlooien.
Problemen kunnen ontstaan bij dieren die allergisch worden voor het speeksel van de vlo. Bij een beet van de vlo kan dan over een groot deel van de huid een huidreactie ontstaan die veel jeuk geeft.
Bestrijding van vlooien:
Om de vermeerdering van vlooien te voorkomen, is het van belang de levenscyclus van de vlo te doorbreken. Dit kan door één van de schakels in die levenscyclus volledig te verbreken met een effectief product.
Van belang is ook, voornamelijk voor allergische dieren, dat zij constant beschermd zijn tegen infecties van buitenaf, aangezien vlooien bij contact tussen gastheren (honden en katten) gemakkelijk overspringen. Ook de omgeving buitenshuis zoals tuinen, parken en bossen kunnen besmet zijn. De beste resultaten worden behaald met een vlooien bestrijdingsprogramma, waarbij gedurende het gehele jaar met de juiste tussenpozen behandeld wordt.
Meer informatie
Meer informatie over teken en de bestrijding ervan vindt u op:
- ESCCAP, u vindt hier tevens informatie over nog veel meer andere parasieten bij huisdieren.
- MSD Animal health.